Zelfs kinderen zie je tegenwoordig in dit comfortabele kledingstuk lopen, maar dat heeft de nodige jaren geduurd. Mogelijk vanwege de onbekendheid, de aanschafprijs of omdat de bestaande wandelgarderobe nog voldoet. Maar iedereen die inmiddels ervaring heeft met een softshell jas draagt dit kledingstuk met veel meer plezier dan de combinatie van een fleecetrui onder een regenjack.

Veelzijdig kledingstuk
Rond 2004 komen we het woord softshell voor het eerst tegen. De ademende volledig waterdichte regenjas heet in die tijd in de USA al 'hardshell' en hier komt de 'softshell' dan tegenover: expres niet volledig waterdicht, maar wel beter ademend. Een hardshell wordt, zeker in Nederland, al jaren door verreweg de meeste wandelaars gebruikt. De ademende werking van de topmerken is heel behoorlijk maar altijd ondergeschikt aan de waterdichtheid: die moet namelijk 100% zijn anders gaan we mopperen. De meeste mensen blijken, ondanks hun prijzige regenjas, echter in de praktijk maar weinig in de stromende regen te wandelen. En zeker niet langdurig. Want hoe vaak regent het eigenlijk? De statistiek van het KNMI geeft voor ons 'natte' landje aan dat de gemiddelde neerslagkans slechts 6 tot 8% bedraagt. De veelzijdige softshell blijkt daarom in 80 tot 90% van alle weersomstandigheden het meest geschikte wandelkledingstuk.


Kenmerken softshell jas
Wat is nu precies een softshell jas? Een softshell is qua pasvorm 'atletisch' en ziet er, kort door de bocht, uit als een soort trainingsjack. Hij sluit dus goed aan op het lichaam en slobbert niet. Verder moet een softshell (vrijwel) winddicht zijn, licht, compact, sneldrogend en liefst makkelijk te reinigen. Een softshell is ook comfortabel: gemaakt van stretchstof met een zachte laag aan de binnenkant en aan de buitenkant een laag die ervoor moet zorgen dat water, in de vorm van een korte regenbui, er snel vanaf rolt. Om je softshell zo lang mogelijk te kunnen dragen is dit laatste heel belangrijk. Je hoeft dan immers niet zo snel naar je regenjas te grijpen. In het zogenaamde drie-lagen-systeem (droge 1e laag van sportondergoed, isolerende 2e laag voor extra warmte en een waterdichte buitenlaag tegen regen en wind) vervangt de softshell namelijk met één kledingstuk zowel de warme tussenlaag als de waterdichte buitenlaag. Je draagt een softshell dus direct over je sportondergoed. En omdat je met je smartphone tegenwoordig vaak over zeer actuele weerinformatie beschikt, kun je in de meeste gevallen verrassend lang met deze twee lagen volstaan. Gaat het volgens buienradar kort maar hevig regenen? Softshell uit en even snel je minder goed ademende regenjack aan. Atijd ideaal dus, tenzij het langdurig regent.

Welke softshell?
Alle softshells zijn in te delen in drie groepen: wintershells, allround shells en active shells. Een wintershell is lekker gevoerd, dat zie en voel je direct. Realiseer je echter dat je als wandelaar een redelijke en langdurige inspanning levert, en dat 'te warm' de belangrijkste reden is om ontevreden te zijn over je softshell jas. Warme shells die goed ademen zijn bovendien zowel zeldzaam als behoorlijk prijzig. Daarnaast zakken de temperaturen in Nederland zelden zo fors dat een wintershell echt noodzakelijk is. Een active shell is relatief dun, lijkt op het oog ongevoerd en is fijn voor de hardloper of fietser maar niet ideaal voor de wandelaar. Verreweg de meeste softshells vallen in de categorie allround: licht gevoerd maar nooit dik.

Een iets technischere indeling kan ook. Zo zijn er zeer goed ademende shells van dubbel geweven stretchstoffen (o.a. van Schöller) en van gelamineerde stretchstoffen. 'Gelamineerd' betekent 'verlijmd' en dat gebeurt meestal met een winddicht membraan dat tegen de buitenstof wordt geplakt. Merknamen in deze groep zijn bijvoorbeeld Polartec Powershield en Gore Windstopper Softshell. Zowel de dubbel geweven softshells als de gelamineerde softshells zijn geschikt voor allround gebruik. Ook interessant en relatief betaalbaar zijn softshells van microvezel (o.a. van Pertex). Gecombineerd met een isolerende voering zijn ze lekker warm en zonder die voering zijn ze ideaal bij forse inspanning (zogenaamde windbrekers).

Softshell broek
Er zijn ook softshell broeken. De kenmerken zijn eigenlijk hetzelfde: een atletische pasvorm want de stretchstof sluit redelijk aan op het lichaam, (vrijwel) winddicht, licht, compact, sneldrogend, makkelijk te reinigen en uiteindelijk niet volledig waterdicht maar wel goed waterafstotend. Want ook hier geldt dat de niet-ademende regenbroek zo lang mogelijk ongebruikt dient te blijven. Een verschil met de jassen is dat de softshell broek vaak wel als enige laag gedragen wordt. Wandelende benen koelen namelijk niet snel af: alleen als het goed onder nul is kan een lange laag ondergoed onder de softshellbroek gedragen worden. Met name het merk Schöller staat bekend om z’n goede softshellstoffen die, bij verschillende merken, hele fijne softshellbroeken opleveren.

Softshell kopen
De kosten voor een softshell jas kunnen oplopen tot zo’n € 300 maar onder de € 100 zijn ze ook verkrijgbaar. Een bewuste keuze maken zonder enige voorkennis is helaas niet eenvoudig. Winkels en webshops bieden een ondoorgrondelijke hoeveelheid softshells aan waarbij alleen prijs en merk lijken te verschillen. Informatie over bijvoorbeeld het gewicht van de stof zou een idee over de mate van isolatie kunnen geven. Nog nuttiger zou standaardinformatie over de ademende eigenschappen van de stof zijn maar deze gegevens ontbreken geheel.

Uiteraard kunnen we in een goede winkel de verkoper om informatie vragen, maar we kunnen ook zelf aan de slag. Gewoon even blazen tegen de buitenkant van de stof met de hand aan de binnenkant en je weet of de softshell winddicht is: blaas je er dwars doorheen dan voldoet hij absoluut niet. Voel je slechts een geringe hoeveelheid wind, dan is de kans groot dat je met een dubbel geweven softshell te maken hebt. Voel je in het geheel geen wind, dan heb je vrijwel zeker te maken met een membraan. Is dat niet van een bekende merknaam zoals bijvoorbeeld Gore, dan is het maar de vraag of het materiaal goed ademt. Of waterdruppels goed van de buitenkant van een softshell afrollen valt ook eenvoudig te beoordelen: maak je hand nat onder de kraan, schud de waterdruppels eraf boven de stof van de shell en als de druppels mooi op de stof blijven liggen (of er vanaf rollen) dan zit je goed. Trekt het vocht echter direct in de stof, dan kan je zo’n softshell maar beter overslaan. Tot slot bepaalt ook de uitvoering van de softshell het comfort. Zo moet er om vocht tegen te houden een overslag voor- of achter de hoofdrits zitten. Verder moet de kraag goed én prettig aangetrokken kunnen worden rond de hals en moeten de manchetten door middel van klittenband of elastiek goed om de polsen sluiten. Een capuchon zorgt absoluut voor extra comfort, en pitzips (ritsen) onder de armen zorgen voor extra ventilatie.

Softshell wassen
Een softshell jas wordt door het sportieve gebruik sneller vuil dan een gewone jas. Was je de relatief prijzige softshell niet, dan lopen de zo belangrijke ademende prestaties terug. Waar vuil zit kan geen enkel materiaal immers nog ademen. Daarom is het zelfs raadzaam om regelmatig te wassen. Bestudeer voordat je gaat wassen echter wel altijd het waslabel. Dat vertelt of het kledingstuk in de wasmachine mag (op 30 of 40 graden) of dat het op de hand moet. Gebruik nooit een poederwasmiddel, wasverzachter of een middel met meer dan 5% parfum of zeep. Dat tast namelijk de zo belangrijke impregneerlaag van de softshell aan. In de supermarkt voldoet een wolwasmiddel zoals Robijn Wol & Fijn. In de buitensportwinkel kun je ook speciale wasmiddelen zonder onnodige toevoegingen krijgen. Na de wasbeurt hang je de softshell te drogen of, als het waslabel het toestaat, stop je hem in de droger. Een voordeel van de droger is dat die de werking van de impregneerlaag herstelt. Warmte zorgt er namelijk voor dat die laag weer dekkend over de buitenstof wordt verdeeld. Mag de softshell niet in de droger dan verbeter je de werking van de impregneerlaag door te strijken op de laagste temperatuur.

Softshell impregneren
Na verloop van tijd zal de dekking van de impregneerlaag hoe dan ook afnemen. Waterdruppels rollen niet meer van de stof af maar zullen er in trekken. Het wordt nu tijd voor her-impregneren. Hierbij is het belangrijk dat de softhsell jas schoon is vóór de behandeling. Zo niet dan kan het vuil onverwijderbaar tussen de buitenstof en de nieuwe impregneerlaag komen te zitten. Goede impregneermiddelen vind je bij de buitensportzaak, waar je kunt kiezen tussen een inwasmiddel of een spray. Impregneren met een inwasmiddel is net zo eenvoudig als een kledingstuk wassen. Een inwasmiddel impregneert egaal maar relatief dun. Een spray werkt beter dan een inwasmiddel maar is meer werk. Bovendien zijn de sprays onvriendelijk voor huid en ogen. Sprayen doe je, direct na een wasbeurt, altijd buiten op een afstand van zo’n 15 cm van het kledingstuk. Spray gelijkmatig en laat de softshell daarna aan de lucht drogen. Het resultaat van een impregneerbeurt is direct waarneembaar en vrijwel altijd tot tevredenheid. Waterdruppels lopen weer goed van de buitenkant af en je softshell ziet er nog helemaal hetzelfde uit.

Conclusies en aanbevelingen
De bezitter van een softshell is het meest tevreden als de shell goed ademt en de waterdruppels van een korte regenbui goed van de stof afrollen. Softshell jassen die aan deze twee criteria voldoen zijn over het algemeen óf van een dubbel geweven stof (Schöller of Polartec) óf het zijn shells met een Gore-membraan. Andere winddichte constructies (membranen of coatings) presteren zelden optimaal maar zijn wel veel aantrekkelijker geprijsd. Verwacht dus geen ademende wonderen van de zeer betaalbare softshells van merken als Quechua, Wildebeast, Human Nature, Ayacucho en Regatta. Wel zijn die comfortabel en warm, én zijn de afparelende eigenschappen meestal verrassend goed. Het loont bij deze softshells daarom om te letten op extra ventilatiemogelijkheden, zoals de aanwezigheid van ritsen onder de oksels. Verschillen tussen dames softshells en heren softshells zijn er, op de pasvorm na, niet.